Piryt jest powszechnie nazywany „głupcem”. złoto.” Chociaż jest znacznie lżejszy od złota, jego mosiężny kolor i stosunkowo duża gęstość wprowadziły w błąd wielu początkujących poszukiwaczy. Jego nazwa pochodzi od greckiego słowa pyr, oznaczającego „ogień”, ponieważ przy uderzeniu wydziela iskry żelazo. Jest nieprzezroczysty i bladożółty, gdy jest świeży, ciemnieje i matowieje pod wpływem tlenu. Kryształy pirytu mogą być sześcienne, ośmiościenne lub dwunastościenne „pirytoedry” i często są prążkowane. Piryt może być również masywny lub ziarnisty albo tworzyć spłaszczone dyski lub guzki promieniujących, wydłużonych kryształów. Piryt występuje w żyłach hydrotermalnych, w wyniku segregacji z magm, w kontakcie Skały metamorficzne, i w skały osadowe, Takie jak łupek ilasty i węgiel, gdzie może albo wypełnić, albo zastąpić Skamieniałości.
Imię: Z greckiego ogień, ponieważ mogą z niego lecieć iskry.
Polimorfizm i serie: Dimorficzny z markazytem; tworzy szereg z kattierytem.
Grupa Mineralna: Grupa pirytu.
Stowarzyszenie: pirotyn, markasyt, galena, sfalerytu, arsenopiryt, chalkopiryt, wiele innych siarczków i sulfosoli, krwawień, fluoryt, kwarc, baryt, kalcyt.
Spis treści
Tworzenie i występowanie pirytu
Piryt, znany również jako „złoto głupców”, jest powszechnym minerałem siarczku żelaza o wzorze chemicznym FeS2. Tworzy się w różnych warunkach geologicznych w wyniku kilku procesów.
Szkolenie: Piryt tworzy się w warunkach redukujących, zazwyczaj w środowiskach o niskiej zawartości tlenu, wysokiej siarka zawartość i duże ilości żelaza. Może powstawać zarówno w procesach biologicznych, jak i abiotycznych.
- Procesy hydrotermalne: Piryt może powstawać płyny hydrotermalne, które są gorącymi, bogatymi w minerały płynami, które krążą przez pęknięcia skały. Gdy płyny te ochładzają się i reagują z otaczającą skałą, z roztworu może wytrącić się piryt.
- Procesy sedymentacyjne: Piryt może również tworzyć się w środowiskach osadowych, takich jak osady morskie lub węgiel depozyty. Materia organiczna w osadach może podczas rozkładu wydzielać siarkę, która może reagować z żelazem minerały tworząc piryt.
- Procesy metamorficzne: Piryt może tworzyć się podczas metamorfizmu, czyli procesu zmian właściwości mineralogicznych, chemicznych i teksturalnych skał pod wpływem wysokiej temperatury i ciśnienia. Piryt może powstawać podczas metamorfizmu regionalnego lub kontaktowego, podczas którego istniejące minerały bogate w żelazo poddawane są działaniu ciepła i ciśnienia, co prowadzi do powstania pirytu.
Występowanie: Piryt występuje na całym świecie w szerokim zakresie warunków geologicznych, w tym:
- Skały magmowe: Piryt można znaleźć w skałach magmowych, takich jak granit, gabro, bazalt, zwłaszcza w żyłach hydrotermalnych i rozprzestrzenia się po całej skale.
- Skały osadowe: Piryt powszechnie występuje w skałach osadowych, takich jak łupki, piaskowiec, wapieńw postaci guzków, konkrecji lub rozproszonych ziaren.
- Skały metamorficzne: Piryt może występować w skałach metamorficznych, takich jak łupek, gnejs, łupek, powstały w wyniku metamorfizmu istniejących skał osadowych lub innych minerałów zawierających piryt.
- Żyły hydrotermalne: Piryt może występować w żyłach hydrotermalnych związanych z różnymi typami złoża rudy, w tym złoto, miedźoraz złoża ołowiu i cynku.
- Złoża węgla: Piryt jest często kojarzony ze złożami węgla, gdzie powstaje w wyniku rozkładu materii organicznej i późniejszej mineralizacji.
Należy pamiętać, że piryt może być niestabilny w pewnych środowiskach i może się utleniać, tworząc minerały kwasu siarkowego i tlenku żelaza, które mogą prowadzić z kwestiami środowiskowymi, takimi jak odwadnianie kopalni kwasu.
Właściwości chemiczne pirytu
Piryt o wzorze chemicznym FeS2 jest minerałem posiadającym kilka właściwości chemicznych. Niektóre z kluczowych właściwości chemicznych pirytu to:
- Kompozycja: Piryt składa się z atomów żelaza (Fe) i siarki (S) w stosunku 1:2, przy czym na każdy atom żelaza przypadają dwa atomy siarki. Jego wzór chemiczny to FeS2, co wskazuje, że składa się z atomu żelaza związanego z dwoma atomami siarki.
- Struktura krystaliczna: Piryt krystalizuje w układzie sześciennym i należy do klasy kryształów izometrycznych. Ma charakterystyczny sześcienny lub oktaedryczny kształt kryształu, o kolorze od mosiężno-żółtego do bladozłotego i metalicznym połysku.
- Twardość: Piryt ma twardość od 6 do 6.5 w skali Mohsa, co oznacza, że jest stosunkowo twardy i może zarysować szkło.
- Gęstość: Gęstość pirytu wynosi około 4.8 do 5.0 g/cm^3, co jest stosunkowo dużą wartością w porównaniu z wieloma innymi minerałami.
- Magnetyzm: Piryt jest słabo magnetyczny, co oznacza, że może być przyciągany przez magnes. Jednak jego właściwości magnetyczne zazwyczaj nie są zbyt silne.
- reaktywność: Piryt jest stosunkowo obojętny i nie reaguje łatwo z wodą ani większością kwasów. Może jednak powoli utleniać się w obecności tlenu i wody, tworząc minerały w postaci kwasu siarkowego i tlenku żelaza, co w niektórych środowiskach może powodować powstawanie kwaśnych odcieków z kopalń.
- Właściwości termiczne: Piryt ma stosunkowo wysoką temperaturę topnienia wynoszącą około 1,070°C (1,958°F), co oznacza, że może wytrzymać wysokie temperatury bez znaczących zmian w swoim składzie chemicznym.
- Piroforyczność: Piryt może wykazywać właściwości piroforyczne, co oznacza, że może samozapalić się w obecności powietrza lub tlenu. Może to spowodować, że piryt będzie stwarzał zagrożenie pożarowe w pewnych warunkach.
- izomorfizm: Piryt może wykazywać izomorfizm, czyli zdolność do tworzenia roztworów stałych z innymi minerałami, takimi jak markasyt (FeS2), który jest polimorfem pirytu o innej strukturze krystalicznej, ale podobnym składzie chemicznym.
Oto niektóre z głównych właściwości chemicznych pirytu, które decydują o jego unikalnych właściwościach i zachowaniu w różnych warunkach geologicznych i środowiskowych.
Właściwości fizyczne pirytu
| Kolor | Blady, mosiężno-żółty odblask; staje się ciemniejszy i opalizujący |
| Smuga | Zielonkawo-czarny do brązowo-czarnego |
| Połysk | Metaliczny, błyszczący |
| Łupliwość | Słaby/niewyraźny Niewyraźny na {001}. |
| Przeźroczystość | Nieprzezroczysty |
| Twardość Mohsa | 6-6.5 |
| Środek ciężkości | 4.95-5.10 |
| System krystaliczny | Izometryczny |
| Wytrwałość | Kruchy |
| Złamanie | Nieregularny/nierówny, muszlowy |
| Gęstość | 4.8 – 5 g/cm3 (zmierzone) 5.01 g/cm3 (obliczone) |
Właściwości optyczne pirytu
- Kolor: Piryt ma zazwyczaj kolor od mosiężnożółtego do bladozłotego, chociaż może się również pojawić srebro, brązowy, a w niektórych przypadkach nawet czarny, w zależności od zanieczyszczeń i zwietrzenie. Jego kolor jest często jedną z najbardziej charakterystycznych cech pirytu.
- Połysk: Piryt ma metaliczny połysk, co oznacza, że odbija światło w sposób podobny do metalu, nadając mu błyszczący wygląd.
- Przezroczystość: Piryt jest na ogół nieprzezroczysty, co oznacza, że nie przepuszcza światła i nie jest przezroczysty.
- Przeźroczystość: Piryt jest zazwyczaj przezroczysty, co oznacza, że nie przepuszcza światła.
- Dwójłomności: Piryt nie jest dwójłomny, co oznacza, że nie wykazuje podwójnego załamania światła podczas oglądania pod mikroskopem polaryzacyjnym.
- Pleochroizm: Piryt zwykle nie jest pleochroiczny, co oznacza, że nie wykazuje różnych kolorów, gdy patrzy się na niego pod różnymi kątami w świetle spolaryzowanym płasko.
- Współczynnik załamania światła: Współczynnik załamania pirytu jest stosunkowo wysoki i zwykle waha się od około 2.5 do 2.7, w zależności od długości fali światła i orientacji kryształów.
- Dyspersja: Piryt ma stosunkowo niską dyspersję, co oznacza, że nie rozdziela znacząco światła na kolory składowe, gdy jest oglądane pod pryzmatem dyspersyjnym lub w spektroskopie.
- Fluorescencja: Piryt zazwyczaj nie wykazuje fluorescencji w świetle ultrafioletowym (UV).
Oto niektóre z głównych właściwości optyczne pirytu, który można wykorzystać do identyfikacji i scharakteryzowania tego minerału w różnych kontekstach geologicznych i mineralogicznych. Należy zauważyć, że właściwości optyczne pirytu mogą się różnić w zależności od czynników, takich jak wielkość kryształów, zanieczyszczenia i warunki atmosferyczne, dlatego do dokładnej identyfikacji konieczne jest dokładne badanie przy użyciu odpowiednich technik i sprzętu optycznego.
Zastosowanie pirytu
Piryt był używany do różnych celów na przestrzeni dziejów ze względu na swoje unikalne właściwości. Oto niektóre z głównych zastosowań pirytu:
- Biżuteria i przedmioty dekoracyjne: Mosiężnożółty do bladozłotego kolor pirytu i metaliczny połysk sprawiają, że jest on popularnym materiałem na biżuterię i przedmioty dekoracyjne. Używano go do tworzenia kamieni szlachetnych, koralików, kaboszonów i innych elementów ozdobnych. Piryt był również stosowany w projektach biżuterii jako substytut złota ze względu na jego podobieństwo do złota, stąd przydomek „złoto głupców”.
- Produkcja siarki: Piryt jest głównym źródłem siarki, która jest ważnym pierwiastkiem stosowanym w produkcji różnych chemikaliów, takich jak kwas siarkowy, nawozy i detergenty. Piryt można spalać w celu wytworzenia gazowego dwutlenku siarki, który następnie można przekształcić w kwas siarkowy w procesach chemicznych.
- Zastosowania przemysłowe: Piryt był używany w różnych zastosowaniach przemysłowych, takich jak produkcja żelaza i stali. Piryt może być stosowany jako źródło żelaza w produkcji Ruda żelaza pellety, które są wykorzystywane jako surowiec do produkcji stali. Piryt był również stosowany jako składnik w produkcji środków chemicznych zawierających siarkę, jako katalizator w niektórych reakcjach chemicznych oraz jako materiał do produkcji ognie i fajerwerków ze względu na jego zdolność do wytwarzania iskier po uderzeniu o twardą powierzchnię.
- Badania geologiczne i mineralogiczne: Piryt jest minerałem powszechnie występującym w wielu formacjach geologicznych i często jest używany jako minerał wskaźnikowy w badaniach geologicznych i mineralogicznych. Jego obecność lub brak, a także jego charakterystyka mogą dostarczyć cennych informacji na temat historii geologicznej, procesów mineralizacji i aktywności hydrotermalnej danego obszaru.
Należy zauważyć, że chociaż piryt ma różne zastosowania, nie zawsze nadaje się do wszystkich zastosowań. Piryt może utleniać i uwalniać kwas siarkowy, co prowadzi do potencjalnych problemów środowiskowych, takich jak kwaśne odwadnianie kopalni pod wpływem powietrza i wody. Dlatego też, stosując piryt do jakichkolwiek celów, należy wziąć pod uwagę odpowiednią pielęgnację i uwzględnienie wpływu na środowisko.
Dystrybucja
Piryt jest minerałem szeroko rozpowszechnionym, występującym w różnych formacjach geologicznych na całym świecie. Występuje w różnorodnych środowiskach i można go znaleźć zarówno w skałach osadowych i magmowych, jak i w żyłach hydrotermalnych i skałach metamorficznych. Niektóre z głównych obszarów dystrybucji pirytu obejmują:
- Skały osadowe: Piryt można znaleźć w skałach osadowych, takich jak łupki, węgiel i wapień, w wielu częściach świata. W złożach węgla piryt występuje powszechnie w postaci małych grudek lub pasm zwanych „framboidami pirytowymi” i czasami może być odpowiedzialny za samozapłon węgla ze względu na jego zdolność do utleniania i wytwarzania ciepła.
- Skały magmowe: Piryt można również znaleźć w niektórych skałach magmowych, szczególnie tych bogatych w żelazo i siarkę. Może występować w różnego rodzaju skałach magmowych, takich jak granit, dioryt, gabro i bazalt i często jest kojarzony z innymi minerałami siarczkowymi.
- Żyły hydrotermalne: Piryt jest minerałem powszechnym w żyłach hydrotermalnych, które powstają, gdy gorące płyny zawierające rozpuszczone minerały migrują przez pęknięcia w skałach i wytrącają minerały podczas ochładzania. Piryt można znaleźć w żyłach hydrotermalnych związanych ze złożami różnego rodzaju rud, takich jak miedź, złoto, cynk, ołów i srebro.
- Skały metamorficzne: Piryt może również tworzyć się w skałach metamorficznych, które powstają, gdy istniejące skały poddaje się działaniu wysokiej temperatury i ciśnienia. Piryt może występować w różnych typach skał metamorficznych, takich jak łupki, gnejs i łupki, i często jest kojarzony z innymi minerałami siarczkowymi.
- Formacje geologiczne: Piryt można znaleźć w różnych formacjach geologicznych, takich jak konkrecje, konkrecje i konkrecje, w różnych częściach świata. Formacje te mogą występować w skałach osadowych, glebach i innych środowiskach i mogą mieć charakterystyczne kształty i rozmiary.
Piryt jest minerałem szeroko rozpowszechnionym, a jego występowanie może się różnić w zależności od lokalnej geologii, procesów mineralizacji i historii geologicznej. Należy zauważyć, że na rozmieszczenie pirytu mogą mieć również wpływ takie czynniki, jak wietrzenie, erozja i działalność człowieka, dlatego należy zastosować odpowiednie techniki eksploracji i pobierania próbek w celu dokładnej identyfikacji i charakterystyki występowania pirytu w określonych lokalizacjach
Referencje
- Bonewitz, R. (2012). Skały i minerały. wydanie 2. Londyn: Wydawnictwo DK.
- Handbookofmineralogy.org. (2019). Podręcznik Mineralogia. [online] Dostępne pod adresem: http://www.handbookofmineralogy.org [dostęp: 4 marca 2019 r.].
- Mindat.org. (2019). Piryt: Informacje o minerałach, dane i lokalizacje. Dostępne pod adresem: https://www.mindat.org/
